Skrzywdzeni, samotni i groźni - największe badanie inceli
Ponad 20 proc. inceli twierdzi, że o samobójstwie myśli każdego dnia, a 40 proc. z nich spełnia kryteria diagnostyczne umiarkowanej depresji lub zaburzeń lękowych.
Incele to społeczność mężczyzn, którzy żyją w celibacie z wyboru. Jednak jest to wybór, którego dokonały kobiety, a racjonalizacja tej porażki jest szkodliwa społecznie.
Porażka na polu doboru często prowadzi do agresji, co potwierdzają tysiące badań.
Do tego internetowy ruch inceli (to ich środowisko naturalne) wiąże się z ruchami alt-right, rasizmem i nacjonalizmem. W Internecie często pojawia się (nieuzasadniona) argumentacja, że ich sytuacja to wina społeczeństwa i genetyki.
W końcu, jak zauważył w rozmowie z "Wyborczą" dr hab. Łukasz Fyderek (w kontekście konfliktu izraelsko-palestyńskiego) - "Poczucie bycia ofiarą jest najbardziej charakterystyczną figurą nowoczesności, w jakiej żyjemy. W postheroicznej kulturze początku XXI w. jest wręcz podejrzane, jeśli nie jesteśmy ofiarą. Bycie ofiarą zapewnia możliwość uczestniczenia w dyskursie – ofiarą opresji, totalitaryzmu, dyskryminacji, kolonializmu czy terroryzmu".
Zbiór przekonań inceli nie służy oczywiście zdrowiu psychicznemu. Wielu inceli nie wierzy, że może zrobić cokolwiek, aby zmienić swoje położenie, a swoje frustracje ubierają w pseudonaukę (jak "Zasada 80/20", głosząca, że 80 proc. kobiet pożąda 20 proc. mężczyzn).
Kim jest przeciętny incel? Odpowiedź ułatwia największe przeprowadzone do tej pory badanie, w którym zespół psychologów przeanalizował profil psychologiczny niemal 600 inceli.
Incele cierpią (i różnią się między sobą)
O randze problemu wiele mówi to, że badanie zostało przeprowadzone we współpracy z brytyjską Komisją ds. Zwalczania Ekstremizmu. Dlaczego?
Wcześniejsze prace wiązały inceli ze stalkingiem, prześladowaniem, a nawet morderstwami. W 2020 r. sąd w Ontario orzekł, że atak na salon masażu w Toronto był aktem terrorystycznym inspirowanym przez ideologię inceli.
Sytuacja jest jednak bardziej złożona.
Jak wskazuje Andrew Thomas, psycholog z University of Texas at Austin i jeden z autorów pracy: - Incele są często stereotypowo przedstawiani w mediach jako młodzi, biali mężczyźni o prawicowych poglądach, którzy nie pracują, nie uczą się ani nie dokształacją. Kiedy sprawdziliśmy prawdziwość tych stereotypów, korzystając z danych pierwotnych, odkryliśmy nieporozumienia. Społeczność osób w przymusowej celibacie składała się z mężczyzn o bardzo zróżnicowanych cechach.
Jak dodaje Thomas:
- Jeśli mielibyśmy wskazać ich najbardziej charakterystyczne cechy, byłyby to niezwykle zły stan zdrowia psychicznego oraz poczucie goryczy, frustracji i pogardy wobec kobiet – choć nawet te cechy wykazywały różnice w obrębie badanej grupy".
Szczegółowe analizy wykazały, że społeczność inceli jest niezwykle zróżnicowana.
W praktyce incele pochodzą z różnych środowisk, mają zróżnicowane poglądy polityczne i często borykają się z problemami ze zdrowiem psychicznym.
Mimo powszechnego kojarzenia inceli z ideologiami prawicowymi i agresją najnowsze badania sugerują, że na szkodliwe postawy i przekonania wpływa szerszy i bardziej złożony zestaw czynników.
Kim są więc incele?
Wiek i demografia:
Średnia wieku wynosiła około 26 lat (ale najstarszy incel miał 73 lata). Większość uczestników była heteroseksualna, bezdzietna i pochodziła z klasy średniej lub niższej średniej. Odnotowano zróżnicowanie etnicznie - aż 42 proc. identyfikowało się jako osoby z grup mniejszościowych.
Problemy ze zdrowiem psychicznym:
- Ponad jedna trzecia badanych spełniała kryteria umiarkowanej depresji lub zaburzeń lękowych.
- Aż 48 proc. uczestników wskazało najwyższy poziom we wszystkich pytaniach dotyczących samotności. Codzienne myśli samobójcze występowały u jednej piątej próby.
- Około 30 proc. badanych uzyskało w testach przesiewowych wynik, który kwalifikowałby ich do oceny klinicznej pod kątem spektrum autyzmu.
- Aż 86 proc. inceli doświadczyło jakiejś formy znęcania się (dla porównania w populacji ogólnej to 22 proc.)
Poglądy polityczne:
Uśredniająca incele plasowali się nieco na lewo od centrum, co podważa powszechne przekonanie, że w przeważającej mierze zwolennikami skrajnie prawicowych ruchów.
Status socjoekonomiczny:
Uczestnicy pochodzili z różnych środowisk. Aż 40,6 proc. identyfikowało się jako klasa średnia, a 27,1 proc. jako niższa klasa średnia, co podważa pogląd, że incele pochodzą głównie z niższych warstw społecznych.
Co szczególnie niepokojące, z twierdzeniem "Przemoc jest usprawiedliwiona wobec tych, którzy szkodzą incelom" zgodziła się jedna czwarta badanych (20 proc. wybrało odpowiedź "czasami", a 5 proc. "często")
Eksperci wyróżnili również dwa kluczowe czynniki, które przyczyniają się do rozwoju szkodliwych postaw i przekonań inceli.
Pierwszy z nich jest związany z wysokim poziomem cech autystycznych, byciem ofiarą znęcania się i przemocy oraz niską samooceną. Drugi wiąże się z tzw. ciemną triadą osobowości, czyli cechami takimi jak psychopatia, narcyzm i makiawelizm, a także skrajnie prawicowymi poglądami.
Jak podsumowuje Andrew Thomas: - Nasze ustalenia wskazują, że wśród inceli mogą istnieć podgrupy, które trafiają do tej społeczności z różnych powodów. To ważna informacja, ponieważ mogą wymagać odmiennych interwencji. Istnienie podgrup może również wyjaśniać, dlaczego różne organy, na przykład NHS i Prevent, mają czasem trudności z ustaleniem, kto najlepiej nadaje się do interwencji.
Sprawcy i ofiary?
Jak wskazywali Stefan Stijelja i Brian Mishara, psychologowie z Université du Québec à Montréal, na podstawie 59 badań w tej grupie, istnieje wiele zmiennych psychologicznych związanych z negatywnym obrazem własnego ciała, nieśmiałością, lękiem, deficytami w umiejętnościach społecznych, zastraszaniem, brakiem doświadczenia seksualnego i relacji, samotnością, depresją i samobójstwem.
Problem jest poważny i ma szerokie konsekwencje społeczne.
Co gorsza, niektórzy członkowie społeczności inceli proponują, aby społeczeństwo zmieniło się tak, aby zaspokoić ich potrzeby (np. sugerują powrót do struktury, w której kobiety mają mniej praw niż mężczyźni, pozostają w domu i nie mają wolnego wyboru na rynku matrymonialnym).
Niektórzy, jeszcze bardziej ekstremalni, wzywają wprost do gwałtu na kobietach. Udokumentowano, że takie przekonania wiążą się z niektórymi gwałtami na kampusach uniwersyteckich.
Do tego, incele, mimo że są sprawcami, często również potrzebują pomocy.
